Kolon çatlağı genellikle yapı sistemlerinde birtakım etkenlerden dolayı yaşanabilen bir durumdur. Kolonların yapı sistemlerinde olan görevi genel olarak kirişlerden gelen yüklerin tam olarak zemine aktarılmasını sağlar. Zira kolonlarda oluşabilecek herhangi bir hasar yapıların yıkılmasına neden olacak şekilde hasarların oluşmasına neden olabilir.
Özellikle ülkemizin farklı yerleşim yerlerinde yaşanan deprem felaketlerinin ardından kolonların yapılarda ne denli önem arz ettiği de anlaşılmıştır. Yapıların kolonlarında yaşanan birtakım hasarlar binalarda ciddi manada can ve mal kayıplarının oluşmasına zemin oluşturabilmektedir.
Kolonlarda Hasar Durumu
Şantiye bloglarında kolonların nasıl sağlıklı şekilde oluşturulmasının gerekliliği üzerinde durulmaktadır. Kolonların var olan taşıma güçlerine ayrıca betonların ezilmesiyle ulaşılabilir. Betonun ezilmesi halinde dahi tam olarak parçalanmasını engellemek veyahut burkulmasının da önüne geçebilmek sık şekilde yerleştirilen etriyelerle sağlanabilir.
Kolonlarda olan kesme çatlakları eğik şekildedir. Genel olarak 45 derecelik açıları mevcuttur. Genel olarak betonarme yapılarda oluşan hasarlar kolonların uçlarında basınç hasarı yaratabilir.
Taşıyıcı Kolon Nedir?
Taşıyıcı kolon nedir, kolonların şekillerinin oluşmasına etki eden faktörler nelerdir sorularınıza da makale künyemizde rahatlıkla yanıtlar bulabilirsiniz. Taşıyıcı kolon, genel olarak üzerinde yer alan binici kuvvetleri temele yada zemine aktarmakla görevli olan kolon türüdür. Kolonlar genel olarak kare, dikdörtgen, poligon veyahut daire şeklinde olabilmektedir. Kolonların kullanılan projelere göre farklı türleri veyahut alternatifleri bulunuyor.
Kolonların genel olarak şekillerinin oluşmasına etki eden önemli faktörler bulunuyor. Bu faktörleri şu şekilde sıralamamız mümkündür.
- Kat sayısının yüksekliği
- Kolonların üzerine gelen yüklemeler
- Dış etkenlerden kaynaklı olan yükler ( deprem, fırtına ve kar)
- Hareketli yükler
Kolonların yerleştirilmesi aşamasında genel olarak mimari projeyle uyumluluk göstermesine özen gösterilmelidir. İnşası tamamlanan binalar geometrik merkezi olacak şekilde belirleme yapıldıktan sonra kolonlar tam olarak simetrik olacak şekilde konumlandırılmalıdır.
Kolon Çatlağı Nasıl Oluşur?
Kolon çatlağı oluşumunun çok farklı nedenleri mevcuttur. Deprem riski yüksek olan yerleşim yerlerinde kesme kuvvetlerinin etriyesiz olması da kolonların hasar almasına neden olabilir. Kolonlar böyle bir durumda hasar almaları mümkün olabilir. Kolonların oluşturulmasında kullanılan ısıl değişimler ve akabinde kalitesi düşük yapı malzemeleri, işçilik kalitesini düşük olması veyahut kullanım süresi tamamlanmış olan materyallerde kolonlarda çatlakların oluşmasına zemin hazırlamaktadır.
Özellikle deprem riski yüksek olan yerleşim yerlerinde olan binaların kolonlarında dikey şekilde ilerleme olan çatlaklar var ise bu durum oluşabilecek tehlikelere zemin oluşturur. Kolonlarda yer alan düşey şeklinde olan çatlakların olması ise genellikle binaların bodrum katlarında yaşanan bir durumdur.
Kolon Çatlağı Türleri
Kolonlarda oluşan çatlak türleri genellikle deprem riski fazla olan yerleşim yerlerinde yaşayan insanların araştırdığı konulardır. Kolonlarda çatlak türlerinin meydana gelmesinin en önemli nedenlerinden biri tasarım hatasının olduğu binalarda görülmektedir. Kaliteli malzemelerin kullanılmasıyla ve aynı zamanda iyi bir planlama dahilinde oluşturulan kolonlarla bu olumsuz durumların yaşanmasının önüne geçilebiliyor.
Kolonlarda oluşan çatlak türlerini makalemizde şu şekilde açıklayabiliriz.
- Eğilme kırılması
- Kesme Kırılmaları
- Burkulma Kırılması
- Basınç kırılmaları
Kolonlarda Oluşan Çatlakların Tespiti Nasıl Yapılabilir?
Kolonlarda çatlak olup olmadığı anlaşılması için birtakım tespitlerin yapılması gerekmektedir.
Kolonları hasar almış binaların genellikle alt katları ve bodrum katları risk taşır. Sıvanın üzerinde var olan çatlaklar genellikle yanıltıcı olabiliyor. Dolayısıyla sıvanın kaldırılıp kolonların detaylı incelenmesi gereklidir. Eğer ki kolonda var olan çatlak belirginse bu defa da çatlağın türü ve kalınlığı incelenmelidir.
İlginizi Çekebilir: Bina Güçlendirme Nasıl Yapılır?
